نویسنده: افسانه آتش افروز

در جهان امروز، انرژی موتور پیشران توسعه فناوری‌ها و گسترش صنایع است. تغییر بستر زندگی از روستا به شهر و افزایش جمعیت در سرتاسر جهان بر اهمیت انرژی افزوده است. در دهه‌های اخیر، رویکردهای سیاست‌گذاری و تامین امنیت انرژی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. موسسات تخصصی در این حوزه به مدد افزایش دانش کارشناسان، مدیران و تصمیم‌گیران حوزه انرژی آمده‌اند تا با لحاظ کردن نگرانی‌های جهانی از وضعیت تغییر اقلیم و توسعه انرژی‌های پاک، بهترین رویکردهای امنیت انرژی را گسترش دهند.

موسسات گوناگونی با اهداف و ماموریت‌های مختلف در فضای انرژی به ارائه خدمات پرداخته‌اند.

1. ارائه آمار و ارقام

این موسسات منبع اصلی اعداد و ارقام کلیدی حوزه‌های مختلف انرژی هستند. ارائه شفاف مبتنی بر داده و رصد آمار سرمایه‌گذاری، ظرفیت‌های نصب شده، میزان تولید نفت و گاز، تولید برق از منابع مختلف، میزان انتشار کربن و … از وظایف و اهداف اصلی این موسسات است. موسساتی مانند آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) و یا کشورهای صادرکننده نفت (OPEC) از این دسته هستند.

2. ارائه قیمت و رصد تجارت

برخی موسسات برای شفاف شدن بازار انرژی تلاش می‌کنند. این موسسات با ارائه روزانه، هفتگی و یا ماهانه قیمت انرژی (نفت، فرآورده‌ها، گاز و …) و ترسیم روندها و بررسی تاثیر عوامل مختلف بر تغییرات قیمتی هوش تجاری برای مدیران ایجاد می‌کنند. بررسی مسیرها و احجام صادراتی با به‌کارگیری فناوری‌های مبتنی بر داده به شفافیت بازار کمک می‌کند. موسساتی مانند آرگوس (Argus)، آیسیس (ICIS)، پلتس (Platts) و ری‌اینفینیتیو (Reinfinitive) در این دسته قرار می‌گیرند.

3. ارائه مشاوره مدیریتی

این موسسات با بررسی محیط کسب‌وکار، سیاست‌های وضع شده و نظام رگلاتوری فرصت‌ها و چالش‌ها را بررسی کرده و به مدیران در شناسایی یهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری و نحوه مدیریت بحران‌ها کمک می‌کنند. سه موسسه برتر دنیا در مشاوره مدیریت که به Big three مشهور هستند (Mckinsey, BCG, Bain) در این دسته قرار می‌گیرند.

4. مشاوران سیاست‌گذاری

اتاق‌های فکر نظامی همواره بازوی تصمیم‌سازی دولت‌ها بود‌‌ه‌اند. این کانون‌ها با آغاز دوره جنگ سرد تغییر ماهیت داده و در شاخه‌های دیگر سیاست فعال شدند. تقریبا تا پایان قرن بیستم، Think tank ها «خارج از ساختار دولت و حاکمیت» و به صورت «غیرتجاری و غیرانتفاعی» بودند. اما امروزه اندیشکده‌ها در هفت دسته «مستقل»، «شبه مستقل»، «وابسته به دولت و حاکمیت»، «شبه وابسته به دولت و حاکمیت»، «وابسته به دانشگاه»، «وابسته به احزاب» و «تجاری» فعالیت می‌کنند.

از سال ۲۰۰۹ تاکنون، موسسه لاودر دانشگاه پنسیلوانیا به صورت سالانه به فهرستی از برترین اندیشکده ها در جهان را ارائه می نماید که آخرین آن به شرح زیر است:

1. James A. Baker III Institute for Public Policy — United States
2. Institute of Energy Economics, Japan (IEEJ) — Japan
3. Oxford Institute for Energy Studies (OIES) — United Kingdom 
4. Korea Energy Economics Institute (KEEI) — Republic of Korea
5. Center for Science of Environment, Resources and Energy — Japan 
6. Resources for the Future (RFF) — United States 
7. Center for Energy and Environmental Policy Research (CEEPR) – United States
8. Energy Policy Research Group (EPRG) — United Kingdom
9. Center for Strategic and International Studies (CSIS) — United States
10. RAND Corporation — United States